PROJE SÜRECİ
GENÇLİK İSTİKLAL YOLUNDA PROJESİ SÜRECİ
BÖLÜM 1
MİLLİ MÜCADELE
30 Ekim 1918 Mondros Mütarekesi/Antlaşması, Birinci Dünya Savaşında yenilen taraflardan olan Osmanlı İmparatorluğu için çok ağır hükümler içeriyordu. Ordusu dağıtıldıktan ve silahları elinden alındıktan sonra 13 Kasım 1918’de İstanbul İşgal edildi ve Yunanlılar 15 Mayıs 1919 da İzmir’den işgale başladı.
Fakat özünde “Ya istiklal Ya ölüm” düşüncesi olan Türk Milleti, Hükümetinin kabul ettiği işgali kabul etmedi. Anadolu’nun her yerinde İşgallere karşı Kuva-i Milliye Ruhu ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri ile bölgesel direnişlere geçti.
İKİ ORDUYLA MİLLİ MÜCADELE
Yüce Türk Milleti Millî Mücadele’sini, iki orduyla yapmıştı. Birinci ordu ( askerlik çağında/eli silah tutabilen her sıfattaki erkeklerden oluşan)cephede şehit olmak için savaşan görünen orduydu. İkinci ordu ( her sıfattaki kadınlardan, gazilerden, askerlik çağı dışındaki oğlan çocuklarından ve yaşlılardan oluşan), birinci orduya silah, cephane (lojistik malzeme) yetiştirmeye çalışan, görünmeyen KARINCA ORDUSUYDU. Böylece Türk Milleti, vatanın her karış toprağında AİLECE savaşmıştı…
Türk Milleti bölgesel direnişlerden sonra organize olmayı başardı. Mustafa Kemal’in Liderliğinde önce 23 Nisan 1920’de TBBM’yi, sonra yüz bin kişilik düzenli bir ordu kurdu. Yeni kurulan yüz bin kişilik ordu, dağıtılan gönüllü Osmanlı askerlerinden ve gönüllü sivillerden oluşuyordu. Ordu kurulmuştu ama savaşması için cephane teçhizat gerekiyordu. Gereken lojistik malzemeler, İşgal kuvvetleri tarafından el konulan çoğunluğu İstanbul ve Anadolu depolarından film konusu gibi olaylarla kaçırılan, çok az yerli üretimle, dışardan satın alınanlarla ve Rus yardımları ile sağlanıyordu.
İSTİKLAL YOLU
Lojistik Malzemelerin çoğunluğu Karadeniz’den geliyordu. Cephe gerisinde lojistik yollar işgal edilmeyen topraklarda örümcek ağı gibiydi. Bu yollardan İnebolu- Kastamonu-Ilgaz-Çankırı-Kalecik-Ankara hattı işlevlerinin çeşitliliği ile cephe gerisinin ana yolu, Milli Mücadelenin İstiklal Yolu olmuştu.
AİLECE MİLLİ MÜCADELE
Askerlik çağındaki erkeklerin tamamı cephelerde savaştığı için cephe gerisi sevkiyatlarını yapan Karınca ordusun % 80’i kadınlardan, yaşlılardan, askerlik çağına gelmemiş oğlan çocukları ve gazilerden oluşturuyordu.
VE KAĞNI KAMYONU YENDİ
Cephane sevkiyatı ilk çağlardan beri kullanılan iki tekerlekli ve iki öküzün çektiği 100-150 kg yük taşıma kapasiteli düz yolda saatteki hızı 5km dalgalı/dağlık yolda yarıya düşen ilkel bir taşıma aracı idi. Üstelikte sürücüsü /kadınlar öküzün önünde veya yanında yürüyordu. Karınca ordusu yalınayak/ çarıkla bu sevkiyatı (1920-1922 ) 3 yıl 4 mevsim devam ettirdi, fakat düşman karşısında kahramanca savaşan Türk askerini, düşman karşısında bir an bile eli boş bırakmadı ve destansı zafere ortak oldu. Cephedeki askerler işgalci Yunanlıları çıktıkları yerde İzmir’de denize dökerken, Karınca ordusu ’da kağnıyla kamyonu yenmişti.
Türk Milleti, emperyalist devletlere tahmin etmedikleri ve unutamayacakları bir ders verirken işgal alındaki tüm mazlum milletlere de örnek olmuştu.
BÖLÜM 2
İSTİKLAL YOLU KAYBOLUYOR
Millî Mücadelenin efsane cephe gerisi (lojistik) yolu “İnebolu, Kastamonu, Ilgaz, Çankırı, Kalecik, Ankara” hattı; işlevleri, mucizeleri ve kahramanlıkları ile Millî Mücadelenin İstiklal Yolu olmayı hak etmiş; tescil edilmiş millî bir yoldur. Ancak İstiklal Yolu, savaş sonrası Millî Mücadeleyi anma etkinliklerinde hak ettiği ilgiyi ve vefayı görmediği gibi giderek tarihin karanlıklarına itilmekte hem tarihi gerçekleriyle hem de fiziki olarak kaybolmaya yüz tutmaktadır.
Maalesef İstiklal Yolu hakkında basılı ve görsel eserler de yok denecek azdır; olanlarda ya çok eskidir ya da mevcudu tükenmiştir… Araştırmacılar, İstiklal Yolu hakkında kaynak eser bulmakta çok güçlük çekmektedirler..
İSTİKLAL YOLU DERNEĞİ
İstiklal Yolu Eğitim Kültür ve Turizm ve Gençlik Derneği İstiklal Yolunun farkındalığını sağlamak, tanıtmak, hak ettiği ilgiyi, vefayı şükran duygularını (özellikle genç nesilde) oluşturmak amacıyla her zaman İstiklal Yolunda çalışan gönüllü bir STK’dır.
İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm ve Gençlik Derneği, amaçlarını gerçekleştirmek için kaynak arayışına girmiş, proje çağrısı yapan ve karşılıksız hibe desteği veren kurmlara hazırladığı projelerle başvuruda bulunmuştur.
KARINCA ORDUSU İSTİKLAL YOLUNDA PROJESİ
2014 yılında kurulan İstiklal Yolu Derneği, 2015 yılında İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı PROSEDES proje çağrısına “ Karınca Ordusu İstiklal Yolunda” projesi ile katılmıştır. İçişleri Bakanlığı önerilen projeyi uygun bulmuş ve finanse etmiştir. Proje İstiklal Yolu Derneği tarafında Çankırı’ da 14.9.2015 ve 14. 9..2016 tarihlerinde yürütülmüştür. Proje kapsamında iki önemli eser kazandırılmıştır:
Birincisi: İstiklal Yolu tarihinde ilk defa “İstiklal Yolu Çizgi romanı” hazırlanmıştır. 100 sayfa ve 2000 adet basılmıştır. Çankırı, Kastamonu ve Ankara’da öğretim kurumları ve il halk kütüphanelerine dağıtılmıştır.
İkincisi: İstiklal Yolu tarihinde ilk defa canlandırmalı olarak belgesel film çekilmiştir.40 dakika süreli bu belgesel film halen İstklal Yolu derneğinin www.istiklalyolu.com. web sayfasında yayınlanmaktadır.
Ayrıca çoğunluğu Çankırı’da MEB – Üniversite öğretim kurumları ve bazı resmi kurumlar olmak üzere toplam 40 konferans vermiş ve 4870 kişiyi istiklal Yolu hakkında bilgilendirmiştir.
BÖLÜM 3
GENÇLİK İSTİKLAL YOLUNDA PROJESİ
2016 yılında Karınca Ordusu İstiklal Yolunda Projesini başarı ile bitiren İstiklal Yolu Derneği, 2017 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığının GENÇDES 2017 -1 proje çağrısına “Gençlik İstiklal Yolu’nda” projesi ile katılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı ’da projeyi uygun bulmuş ve finanse etmiştir.
İstiklal Yolu Görsel Sanatlar Yarışması
Proje kapsamında gerçekleştirilecek olan faaliyetler, mümkün olduğunca gençlerin ilgisini çekebilecek şekilde düzenlenmiştir. Sadece akademik bir tarih anlatımı yerine, sanatsal, faaliyetler ve yöntemler kullanılarak, gençlerin konuya daha yüksek bir ilgi duyması ve daha aktif bir şekilde tarih bilinci kazanmaları amaçlanmıştır. İstiklal Yolu ile ilgili yeni görsel materyaller kazandırmak ve sanatsal bir boyut kazandırmak için ÖDÜLLÜ Görsel sanatlar ( Resim, Seramik, Heykel/Rölyef, Afiş, Fotoğraf) yarışması düzenlenmiştir.
böylece yarışmaya katılan gençler, İstiklal Yolunu önce kendileri tanıyacaklar /öğrenecekler, sonra eserlerini gören, inceleyen kişilere tanıtacaklardır /öğreteceklerdir. İstiklal Yolu hakkında yok denecek kadar az olan görsel eserleri çoğaltacaklardır…
Hedef Kitle
Yarışmalar başta Güzel Sanatlar lisesi (GSL) ve Güzel Sanatlar fakültesi (GSF) öğrencileri olmak üzere 14-29 yaş grubunun (Hedef Kitlenin) başvurusuna açık olmuştur.
Proje Ortağı
Poroje, İstiklal Yolu Derneğinin Eğitimde İş Birliği Protokolü imzaladığı Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) ile birlikte yürütülmüştür. ÇAKÜ projenin yürütülmesi için Güzel Sanatlar Fakültesini görevlendirdi ve Meslek Yüksek Okulu Yerleşkesinde bir ofis tahsis ettti.
Yarışma Duyurusu ( Şartnamesi, gerekli tüm bilgiler ve başvuru formu) İstiklal Yolu Derneği ve ÇAKÜ GSF ile birlilkte hazırlandıktan sonra www.istiklalyolu.com web sayfasında yayınlanmıştır. Başvurular 10 Temmuz 2017 -27 Ekim 2017 tarihlerinde on line olarak yapılması sağlanmıştır.
Yarışma Jürisi
Yarışmaya katılan eserlerin değerlendirmesi için jüri oluşturulma kriterleri belirlenmiştir. Jürinin sadece Çankırı Karatekin Üniversitesinden değil, yarışma bütün Türkiye’de yapıldığı için kabul eden üniversitelerden Kastamonu, Gazi (Ankara) , Anadolu (Eskişehir), Bozok (Yozgat) , İzzet Baysal (Bolu) ve Ordu Üniversitelerinden de jüri desteği alınmıştır. Yarışma konusu İstiklal Yolu olduğu için İstiklal Yolu Danışmanı bütün jürilerde görevlendirilmiştir.
Yarışma duyurusu/ ve Projeye destekler
Yarışma duyurusu afişinin grafik tasarımı yapılmış ve 2000 adet bastırılmıştır. İstiklal Yolu Derneği posta ile 165 Üniversite, Kütahya ve İznik Sanayi Ticaret Odasına üst yazıyla toplam 1500 afiş göndermiştir. Çankırı Belediyesi 80 ilin belediyesine; Çankırı Kültür Turizm Müdürlüğü 80 ilin Kültür Turizm Müdürlüğüne ve Çankırı Milli Eğitim Müdürlüğü de 80 ilin Güzel sanatlar Lisesine Postaldı. Çankırı Karatekin Üniversitesi yarışmayı bütün üniversitelere EBYS ile duyurdu. Bir Reklam ajansı da sosyal medyada gönüllü duyuru yaptı.
Yarışma Ödülleri
İlk defa yapılacak olan İstiklal Yolu konulu Görsel Sanatlar Yarışmasına katılımın çok olması için ödüller, projenin toplam bütçesine göre oldukça yüksek belirlenmiştir. Resim, heykel, Seramik dallarında birincilere 5000 TL, ikincilere 3000 TL, üçüncülere 2000 TL Jüri özel ödülü 1500 TL 3 mansiyon ödülüne 750’şer TL verildi. Afiş dalında birinciye 3000 TL, fotoğraf dalında 2500 TL, Afiş ve fotoğraf dallarında ikinciye 2000 TL üçüncüye 1500 TL jüri özel ödülü 1000 TL, 3 mansiyon ödülüne 500’er TL olmak üzere Toplamda 58.750 TLlik ödül verileceği duyuruldu. Ancak Final Değerlendirmede Afiş Jürisi yarışmaya katılan eserlerin nitelik olarak bütün ödüllerin mansiyon ödülüne layık olduğunu takdir etti .
Final Değerlendirme
Yarışmaya toplam 190 eser katılmıştır. Şartnamede belirtildiği üzere Jüri, değerlendirmeyi iki aşamada yaptı. Birinci aşamada eserlerin fotoğrafları incelendi.İstiklal Yolu konusuyla ilgili olan ve teknik olarak yeterli olan eserler final değerlendirme için uygun bulunmuştur. Final değerlendirmeye kalan eserlerin kendisinin İstiklal Yolu Derneğinin ÇAKÜ MYO da bulunan ofisine 14 Kasım 2017 tarihine kadar sahsen veya posta ile teslim edilmiştir. Jürinin 14 Kasım 2017 yaptığı titiz değerlendirmeler sonunda 36 eser ödül almaya hak kazanmış, 41 eser ise sergilenmeye değer bulunmuştur.
Ödül Töreni
29 Kasım 2017 tarihinde Çankırı Atatürk Kültür Merkezinde saat 14.00 de ödül töreni yapıldı. TöreneVali Yardımcıları, Belediye Başkan V, ÇAKÜ Rektörü, Çankırı protokolü, Üniversite akademisyenleri, ödül alan alan genç sanatçılar, sanatçı yakınları ve vatandaşlar katıldı. Tören, Yönetmenliğini ve seneryo yazarlığını Yard Doç Dr Tunç Boranın yaptığı Karınca Ordusu İstiklal Yolunda belgeselinin fragman gösterisi ile başladı. Ödül töreninde ödül alan sanatçılar sahnede tanıdıldlktan sonra, isimleri yazılı katılım belgesi, yarışma hatıra flaması, İstiklal Yolu Çizgi romanı ve Çankırıyı tanıtan bir set verildi. Ödül miktarları 30 Kasım 2017 tarihinde İstiklal Yolu Dreneği tarafından ödül alanların banka hesap numaralarına havale edildi..
Çankırı Sergisi
29 Kasım 2017 tarihinde ödül töreninden sonra Resim, Seramik, Heykel/Rölyef, Afiş, Fotoğraf dallarında ödül alan ve sergilenmeye değer bulunan 77 eserden oluşan sergi, Çankırı 100.yıl Güzel Sanatlar Galerisinde törenle açıldı. Sergi açılışı Çankırı Vali Yardımcıları Murat Ertekin, Musa Göktaş, Belediye Başkan Vekili Hasan Öztürk, Çankırı Karetekin Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Hasan Ayrancı Çankırı Kültür Turizm Şube Müdürü Nusret Acar ve İstiklal Yolu Dreneği Başkanı İsmail Çam tarafından yapıldı. Törene Çankırı kurum müdürleri, Üniversite akademisyenleri, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı. ,Eser sahipleri genç sanatçılar eserlerinin başında ziyaretçilere bilgiler verdi, hatıra fotorafları çekildi, kokteyl verildi. Çankırı Sergisi 3 Kasım 2017 tarihine kadar Çankırı’da ziyarete açık kaldı.
Kastamonu Sergisi
Çankırı Sergisi 3 Kasım 2017 Tarihinde Toplanarak Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Güzel Sanatlar Galerisine taşındı. Galeride eserlerin sergilenmesi hazırlıkları KÜ GSTF (15 kişilik) bir grup Yönetici, öğretim elemanı ve öğrencileri tarafından yapıldı. Sergi Kastamonu Üniversitesinin Evsahipliğinde 4-8 Aralık 2017 tarihlerinde yapıldı. Serginin açılışı Cumhurbaşkanlığı Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, Kastamonu Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Seyit Aydın, Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Hasan Ayrancı , KÜ GSTFDekanı Prof.Dr. Ahmet Kaçmaz , İstiklal Yolu Derneği Başkanı Öğr. Gör İsmal Çam tarafından yapıldı. Serginin açılışına katılan Cumhurbaşkanlığı Kamu Başdenetçisi Şeref Malkoç, açılışta yaptığı konuşmada, serginin hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederek, “Biz kendi tarihimizi ne kadar çok bilirsek, istikbale o kadar güçlü yürürüz. Tarihimizde öğreneceğimiz çok güzel şeyler var. Güzel derneklerimiz ve kıymetli hocalarımız ile birlikte tarihi zenginliklerimizi öğreneceğiz ve istikbale daha sağlam adımlarla yürüyeceğiz. Hayırlı ve uğurlu olsun.”dedi.
İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm ve Gençlik Derneği Başkanı İsmail Çam da İstiklal Yolu’nun tanıtılması ve hatırlanması için çalışmalar yaptıklarını belirtti. Sergi 8 Aralık Tarihine kadar ziyarete açık kaldı.
Kastamonu Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım Fakültesi Dekanı Prof Dr. Ahmet Kaçar, sergi bitiminde İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm ve Gençlik Derneği Başkanı İsmail Çam’a “Faakültemiz evsahipliğinde 4 Aralık tarihinde 2017 tarihinde açmış olduğumuz İstiklal Yolu konulu Görsel Sanatlar sergiisinden ötürü teşekkür ederiz” Teşekkür Belgesi ve “ Faakültemiz evsahipliğinde gerçekleşen ‘İstiklal Yolu’ konulu Görsel Sanatlar Sergisi anısına” yazılı öğrencilerin yaptığı Kastamonu tarihi evlerinin maketini vermiştir.
Ankara Sergisi
Kastamonu Sergisi 8 Aralık 2017 tarihinde toplandı ve 11 Aralık 2017 tarihinde Ankara’ya taşındı. Sergi 12-17 Aralık 2017 Tarihleri arasında Ankara Büyükşehir Belediyesi Zafer Çarşısı /Kızılay Güzel Sanatlar Galerisinde sergilendi. Serginin açılışı Çankırı Karatekin Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Hasan Ayrancı, Kültür Turizm Bakanlığı GSM yrd. Nihat Aydın ve İstiklal Yolu Derneği bşk. İsmail Çam tarafından yapıldı.
Sergi hizmetleri
Sergilenecek eserlerin zarar görmeden taşınması için özel sandıklar ve paketler yapıldı. Eserlerin nakliyesi için Çankırı Belediyesi kapalı bir araç tahsis etti. Çankırı Karatekin Üniversitesi Ankara Sergisi için gereken heykel kaidelerinin taşınması için ek araç desteği verdi. İstiklal Yolu Derneği bütün sergilerde sergileme hizmetleri ve sergi ziyateretçilerine bilgi vermek ve nöbet için bir Dernek elemanı görevlendirdi.
Proje Çıktıları
- İstiklal Yolu Görsel Sanatlar Yarışmasına 10 Temmuz 2017 ve 27 Aralık 2017 tarihlerinde online olarak (14-29 yaş grubunda) 190 genç sanatçı başvurdu.
- Görsel Sanatlar Yarışması ile Resim dalında 7 ödüllü +12 sergilenebilir; Seramik Dalında 8 Ödüllü+7 Sergilebilir; Heykel dalında7 Ödüllü+ 3 sergilenenebilir; Afiş dalında 7 ödüllü+14 sergilebilir ve Fotoğraf dalında 7 ödüllü ve+5 sergilenebilir olmak üzere toplam 36 ödüllü ve 41 sergilebilir 77 eser kazanılmıştır. Bir müzeyi dolduracak nitelik ve nicelikte eser çıkmıştır.
- Ödül Alan ve sergilenmeye değer bulunan eserler Çankırı (29 Kasım-3 Aralık 2017) , Kastamonu (4-8 Aralık 2017) ve Ankara’da (12-17 Aralık 2017) sergilenmiştir. Böylece Ankara’da İstiklal Yolu hakkında ,lk defa bir etkinlik yapılmış, Ankarılılar da bir istiklal yolu ili olduğunun farkına varmışlardır. Ayrıca İlk defa istiklal yolunun üç ili Kastamonu, Çankırı ve Ankarada ard arda ortak etkinlik yapılmış oldu…
- Sergilenen ödül alan ve sergilenmeye değer görülen eserlerin resimleri, yarışma ve istiklal yolu hakkında 108 sayfa (1000 adet) İstiklal Yolu Görsel Sanatlar Yarışması Kataloğu” hazırlandı.
- 2000 adet (50×70 cm) duyuru afişi Türkiye kapsamında ( bütün üniversitelere, GSL, Belediye ve Kültür Turizm müdürlüklerine) dağıtıldı.
- Yarışma boyunca İsitiklal Yolu Derneğinin www.İstiklalyolu.com web sayfası 10.000 kere ziyaret edildi.
- Başarılı Genç Sanatçılar ve Jüri üyeleri için bir İstiklal Yolu Görsel Sanatlar Yarışması hatıra flaması (100 adet) hazırlandı
- İstiklal Yolu farkındalığı sadece aktif olarak yarışmaya katılan hedef kitle sayısı kadar (190) olmamıştır. Proje süresince duyuru afişlerini, web sayfasını ve sergileri izleyen onbinlerce kişi olmuştur. Proje bitiminden sonrada eserlerin www.istiklalyolu.com web sayfasından ve basılı katalogdan(1000) ve eserlerin kendisinin sergilenmesine devam edilmesiyle yıllarca devam edecektir.
Proje Koordinatörü ve İstiklal Yolu Eğitim Kültür Turizm Gençlik Derneği Başkanı İsmail Çam istiklalyoludernegi@gmail.com www.istiklalyolu.com